گروه کانون اصلاح و تربیت تهران ( پسران و دختران)
زندگی در جامعه ای کلان در نگاه اول به گونه ای است که انگار روابط آدم ها از هم جداست و ارتباط ها تنها به کسانی مربوط می شود که با ما آشنا هستند و سر و کار دارند.
اما در یک نگاه عمیق تر همۀ آدم ها با هم در ارتباط هستند. وقتی در خیابان کودکانی را می بینیم که سر چهارراه ها به دستفروشی یا پاک کردن شیشه اتومبیل ها مشغول هستند، ممکن است از آن کسانی باشیم که با خودمان بگوئیم، سرنوشت این بچه ها به ما ارتباط ندارد و بهتر است مسئول زندگی بچه های خودمان باشیم. یا اگر نوجوانی بزهکار را در صحنۀ اجتماع یا بر روی صفحه تلویزیون می بینیم باز با خودمان بگوئیم چقدر خوب که در خانوادۀ من از این قبیل نوجوانان نیست. در حالی که اگر آگاه و متعهد باشیم می دانیم جامعه از سلول هایی تشکیل شده است که جدا از هم نیستند. جامعه یک واحدِ به هم پیوسته است که آسیب هر بخشی از آن ، آسیب به همۀ بخش های دیگر است. برای پیشگیری و کاستن از آسیب های اجتماعی کودکان و نوجوانان که یکی از اهداف کانون توسعه فرهنگی کودکان است، فعالیت مستمری را در کانون اصلاح و تربیت تهران ( دختران و پسران) آغاز کردیم.
روند شکل گیری فعالیت های کانون توسعه فرهنگی کودکان در کانون اصلاح و تربیت تهران
سال 1373 آغاز تحول در کانون اصلاح و تربیت تهران.
در این سال شورای کتاب کودک (سازمان غیردولتی)کتابخانه کانون اصلاح و تربیت را بنیاد گذاشت و فعالیت کتابخوانی ، شعر خوانی ، قصه گویی، قصه نویسی با مددجویان را چند نفر از همکاران شورای کتاب کودک شروع کردند و سپس گروه دیگری از داوطلبان عضو انجمن حمایت از حقوق کودک به جمع همکاران پیوستند.
طی چند ماه فعالیت در کتابخانه نیازهای ضروری و متعدد مددجویان بیش از پیش خود را نشان داد که برنامه ریزی و اولویت بندی، کار مستمر و تعداد بیشتر همکاران را می طلبید. لذا فعالیت های زیر بر حسب این ضرورت ها برنامه ریزی شد:
1- آموزش رسمی.
2- آموزش همکاران کانون و همکاران داوطلب.
3- کارگاه های فنی – حرفه ای.
4- مددکاری- حقوقی.
5- مالی.
6- پس از خروج.
1- آموزش رسمی
هنگام کار با مددجویان بزرگترین مشکل بیسوادی بیشتر آنان بود و برای رفع آن امکانات زیر بایستی فراهم می شد:
1- تهیه مکان برای ساخت کلاس های درسی.
2- درخواست همکاری و هماهنگ کردن نیروهای داوطلب برای تدریس.
3- تهیه لوازم آموزشی و کمک آموزشی و نوشت افزار و کتاب های درسی.
4- آماده سازی مدارک مددجویان (تهیه عکس ، مدارک تحصیلی ،شناسنامه) برای شرکت در امتحانات متفرقه.
5- درخواست صدور مجوز قانونی برای خروج از کانون.
6- پرداخت هزینه های ثبت نام و رفت و آمد .
7- تهیه لباس مناسب برای مددجویان در فصل های مختلف.
اقدام برای گرفتن مجوز تأسیس مدرسه در کانون اصلاح و تربیت تهران
با ملاقات های متعددی که همکاران داوطلب نزدیک به دو سال با مسئولان آموزش و پرورش منطقه 5 تا سطح معاونت وزارتخانه داشتند و همچنین مکاتباتی که از طرف مسئولان کانون اصلاح و تربیت صورت گرفت، بالاخره لزوم آموزش این فرزندان تأیید و شرایط خاص آن پذیرفته شد و مجتمع آموزشی ایرانیان در کانون اصلاح و تربیت تأسیس شد.
آموزش های فوق برنامه
– کلاس های تقویتی درسی.
– تشکیل کلاس آموزش کامپیوتر .
– تشکیل گروه تهیه نشریه کانون.
– تشکیل کارگاه قصه نویسی و شاهنامه خوانی.
– آموزش بهداشت فردی و محیط زیست.
– آموزش قانون به زبان ساده.
– تشکیل کارگاه موسیقی.
– تشکیل کارگاه هنر و تئاتر.
– تشکیل کارگاه های مهارت های زندگی
– آشنایی با نجوم و رسد کردن ستارگان.
– آموزش بافتنی، گلدوزی و گلسازی و قالیبافی.
– نمایش فیلم و نقد فیلم.
2- آموزش کارکنان کانون اصلاح و تربیت و همکاران داوطلب.
– دوره مهارت های زندگی
– دوره مددکاری
– همایش های یک روزه
– جلسه های مشاوره دربارۀ مشکلات رفتاری ، عاطفی، روانی مددجویان.
3- کارگاه های فنی – حرفه ای:
– ساخت کارگاه سفال و آموزش سفالگری.
– راه اندازی کارگاه قالی بافی.
– راه اندازی رشتۀ آرایشگری.
– کارگاه هایی که از طرف سازمان فنی – حرفه ای وزارت کار با دادن گواهی نامه در کانون شروع به کار کرد: رشته هایی نظیر تأسیسات، جوشکاری، معرق کاری، برق، فلزکاری و درودگری.
با توجه به آسیب های جسمی، روانی، عاطفی و اجتماعی مددجویان ،راه اندازی رشته هایی نظیر سفالگری، معرق کاری و … کمک بزرگی به آرامش فکری و روحی آنان بوده است.
4- مددکاری- حقوقی
یکی از بخش های مهم فعالیت همکاران داوطلب در کانون های اصلاح و تربیت پسران و دختران بخش مددکاری است. به یاد داریم هنگام شروع کار کتابخانه و فعالیت هایی نظیر قصه خوانی و داستان نویسی، بیشترین تمرکز ذهنی مددجویان متوجه جلب رضایت از شاکیان خود، تماس با خانواده ، پرداخت دیه و خسارت و ترخیص شان بود.
لازمۀ همکاری در این بخش آموزش اصول مددکاری را می طلبید. داوطلبان با گذراندن دو دوره آموزشی چند هفته ای در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در موارد زیر به کمک مددجویان رفتند:
– جلب رضایت شاکیان با مراجعه به محل کار و منزل آنان.
– راهنمایی اولیاء مددجویان با دیدار آنان در منزل و در روزهای ملاقات.
– ارائه کمک های پزشکی.
– کمک به یافتن شغل پس از ترخیص.
در بخش حقوقی نیز همکاران داوطلب پیوسته با تکیه بر اعلامیه جهانی حقوق کودک و با کمک سازمان یونیسف سعی در تأثیر گذاشتن بر تغییر قوانین داشتند، نظیر:
– پیشنهاد مجازات های جایگزین.
– حضور مددکار در دادگاه.
– لغو مجازات اعدام.
– لغو هر گونه برخورد فیزیکی قبل و بعد از دستگیری مددجویان.
– پیشنهاد و طرح جداسازی گروه زیر سن 12 سال از نوجوانان 13 تا 18 سال.
5- همکاری در زمینه امور مالی
مشکل مالی به ویژه در پرداخت خسارت و دیه همیشه یکی از دغدغه های همکاران بود، به خصوص آن عده که برای جلب کمک های مالی تلاش می کردند. پرداخت دیه یا خسارت یک بزهکار از نگاه بسیاری از افراد جامعه ، کاری عبث و بیهوده تلقی می شود. معمولاً مردم آنان را اصلاح ناپذیر تصور می کنند. در حالی که از نگاه ما تنها راه بازگشت این کودکان و نوجوانان به جامعه تا حد امکان کوتاه کردن مدت اقامتشان در کانون و طولانی کردن مدت آموزش آنان است.
لذا با تشکیل صندوق مالی برای پرداخت دیه و خسارت و تأمین سایر هزینه ها، البته با گذاشتن شرط هایی برای مددجویان اقدامات زیر صورت گرفته است:
– تهیه وسایل توانبخشی مانند صندلی چرخ دار، ملزومات بهداشتی ، عینک و سمعک.
– تأمین هزینه های درمانی و جراحی .
– خرید نوشت افزار ،کفش و لباس، کتاب درسی و …
– پرداخت کمک هزینۀ تحصیلی برای مددجویانی که ادامه تحصیل دادند.
– پرداخت کمک های مالی برای اشتغال .
– پرداخت دیه و خسارت مددجویان.
– پرداخت هزینۀ سفر پس از ترخیص.
– کمک نقدی به خانواده ها.
– کمک برای اجاره محل اقامت و خرید وسایل خانه.
– ساخت کتابخانه.
– ساخت کارگاه سفال و خرید وسایل آن.
– خرید وسایل کمک آموزشی.
– خرید چند دستگاه کامپیوتر برای راه اندازی آموزش این رشته.
– خرید وسایل ورزشی.
– پرداخت هزینه های ازدواج.
– پرداخت هزینه اردوهای تفریحی مددجویان .
– پرداخت هزینه های برگزاری افطاری ماه رمضان و عید نوروز.
– تهیه هدایای عید.
– خرید وسایل خوابگاه مانند پتو، ملحفه و …
برای موارد ذکر شده در بالا و بسیاری موارد دیگر همکاران داوطلب با تشکیل بازارهای هنری و فروش کارهای دستی چه اهدایی و چه ثمرۀ کارِ خود مددجویان ، بنیۀ مالی را تقویت کرده اند.
6- ترخیص و اقدامات پس از خروج
طبق قوانین جزایی هیچ زندانی نمی تواند حتی چند ساعت پس از صدور حکم آزادی در زندان نگهداری شود. از نظر ما این قانون نباید در نهادی به نام کانون اصلاح و تربیت اجرا شود. نه از آن لحاظ که حقی از کودکی ضایع شود، بلکه از این حیث که این نهاد باید مفهوم واقعی نام خود را داشته باشد و مرکزی برای اصلاح و تربیت این فرزندان آسیب دیده باشد که تا مطمئن نشوند تغییر رفتاری و نگرشی در او ایجاد شده است به او امکان ماندن و گذراندن دوره های آموزشی بیشتری بدهند و بازگشت سلامت او را به جامعه تا حد ممکن بالا ببرند . در هر صورت همکاران داوطلب سعی کرده اند در مرحلۀ پس از خروج با مددجویان در تماس باشند. متأسفانه ما همواره شاهد نا تمام ماندن آموزش ها در کانون اصلاح و تربیت بوده ایم. اکثر مددجویان قبل از اتمام دورۀ فنی- حرفه ای یا مقطع تحصیلی از کانون ترخیص شده اند.
اقدامات دیگر:
– کمک مالی به مددجو و راهنمایی برای یافتن شغل.
– یافتن سرپناه ، برای مددجو در صوت نیاز .
– فراهم آوردن امکان ادامۀ تحصیل.
– فراهم آوردن امکانات درمانی و پزشکی برای مددجویان نیازمند.
فعالیت مستقل و مستمر کانون توسعه فرهنگی کودکان در کانون اصلاح و تربیت
تمام همکاران داوطلب کلیه فعالیت های بالا را تا سال 1380 به اتفاق دو سازمان غیردولتی ، شورای کتاب کودک و انجمن حمایت از حقوق کودکان و معدودی افراد مستقل و متعهد انجام داده اند. از سال1380 با تأسیس کانون توسعه فعالیت ها را همکاران و اعضاء کانون توسعه فرهنگی کودکان ادامه دادند و فعالیت دو سازمان دیگر محدود و مقطعی بوده است.
ما اعتقاد راسخ داریم هیچ تغییری در بهبود وضعیت هیچ جامعه انسانی بوجود نمی آید مگر این که در راستای آموزش مستمر و با کیفیت و با برنامه ریزی باشد.
دستاوردها:
– در بخش فیزیکی: ایجاد فضای سبز و زیبا سازی محوطه، نقاشی روی دیوار، ساخت ساختمان های اداری و خوابگاه ها، استخر شنا،آمفی تئاتر، سالن ورزش و کارگاه سفال.
– در بخش کیفی: تغییرات نگرشی و رفتاری کارکنان، تغییرات رفتاری و تربیتی مددجویان، کاهش خودزنی و وارد کردن خسارت، بهبود بهداشت، جایگزینی مجازات ها، رعایت حقوق کودکان در بخش های آموزشی و قضایی، حضور مددکاران در دادگاه ها.
– یکی از مهم ترین دست آوردهای حضور همکاران داوطلب تلطیف فضا و ایجاد انگیزۀ بیشتر برای کارکنان رسمی بوده است.
