يكی از فعالیت های عمدۀ كانون توسعه فرهنگی كودكان تأسیس ،‌تجهیز و تقويت كتابخانه درروستاها و مناطق محروم كشور است. از سال ١٣٨٠ كه این سازمان شروع به كار كرده تاکنون 15 کتابخانه تأس‍یس کرده است و با ارسال كتاب و ارائه خدمات آموزشی كتابخانه های عمومی و مدارس را در بسی‍اری از نقاط كشور تقویت كرده است. این سازمان علاوه بر کتابخانه های خود به درخواست بنیاد فرهنگی افغان با ایجاد کتابخانه در سه مدرسۀ خودگردان به کودکان پناهندۀ افغان خدمات آموزشی ارائه داده است.     
اعضای داوطلب كانون توسعۀ فرهنگی كودكان هر سال یک تا دو بار به كتابخانه های روستایی می روند و برای گروه های مختلف سن‍ی كارگاه های آموزشی برگزار می کنند. هدف از این کارگاه ها ترویج كتابخوانی، ايران شناسی، آشنایی با آیین و فرهنگ بومی، آشنایی با حقوق كودك، تعليم و تربيت،‌جمع آوری فرهنگ عامه، احیای ارزشهای اسلامی، قصه گویی و بازی های سنتی  و….. است. همچنين برای آموزش كتابداران روستایی، ‌كه ازمیان اهالی هر روستا انتخاب می شوند، سالانه كارگاه های آموزشی برگزار می شود كه تاكنون در سه دوره از این کارگاه ها ،‌ استادان و كارشناسان برجسته، كارگاه هایی درزمینۀ خدمات كتابداری، ادبيات كهن، آموزش هنر خلاق، ادبيات عاميانه، ادبيات كودك و نوجوان، نمایش خلاق و گزارش نویسی برگزار كرده اند. كتابداران روستایی با استفاده از آموخته های خود در كتابخانه هایشان فعالیت هایی چون كتابخوانی و قصه گویی، نمايش خلاق، بازی های آموزشی و سنتی،‌جمع آوری فرهنگ عامه، كاردستی، هنرهای دستی محلی و حفاظت از محيط زیست انجام می دهند. كتابداران برای آموزش از همكاری كتابخانه های كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان منطقه ن‍یز بهره مند می شوند.

1-    کتابخانۀ روستای خُنگ

روستای خُنگ درشصت  كیلومتری بيرجند دراستان خراسان جنوبی واقع شده است. این روستا دارای مدارس دخترانه و پسرانه در تمام مقاطع آموزشی و خوابگاه دانش آموزی پسرانه و دخترانه در مقطع راهنمایی و دبيرستان است. نوجوانان بیست و شش روستای نزدیك از این مدارس استفاده می كنند. جمعیت این روستا 643 نفر و جمعیت دانش آموزی آن که قبلاً با احتساب دانش آموزان دبیرستانی که ااز 26 روستا به آنجا می آمدند، حدود سیصد نفر بود، اکنون65 نفر است. دبیرستان کاردانش پسرانۀ این روستا با شش رششتۀ تأسیسات و دبیرستان کاردانش دخترانه در سال 92 از س.ی آموزش و پرورش تعطیل شد. کانون توسعۀ فرهنگی کودکان که در تأسیس و تجهیز رشته های کاردانش و فنی – حرفه ای نقشی عمده داشت و  تعدادی از دانش آموزان این دبیرستان و دبیرستان دخترانه را تحت پوشش آموزشیاری قرار داده بود، هنوز می کوشد  این مدارس را بازگشایی کند.

این كتابخانه دربهمن ماه ١٣٨٠ تأسیس شد. ابتدا کتابخانه با حدود 1404 جلد شروع به کار کرد و در حال حاضر حدود 3500 جلد کتاب، تعدادی نوار ویدئویی و سی دی آموزشی و سرگرم کننده و 85 عضو دارد که اکثر آنان دانش آموزند و حدود بیست درصد آنان را بزرگسالان تشکیل می دهند. كتابدار كتابخانۀ خنگ در ابتدا خانم فاطمه خنگی نژاد بود و پس از او خواهرش خانم مریم خنگی نژاد و بعد از او نسرین عهده دار این کتابخانه شدند. هم اکنون خانم غلامی عهده دار این مسئولیت است. از فعالیت های خاص این کتابخانه می توان آموزش به كودكان كم توان ذهنی،‌ تشكیل كارگاه های قالی- تابلوبافی وگلسازی برای زنان روستا و جمع آوری گياهان دارویی به كمك گروه های دانش آموزی اشاره کرد.
 

2-    کتابخانۀ دارالشفاء فاطمه زهرا (س) بیرجند
دارالشفاء فاطمه زهرا(س)مركزی درمانی است كه به صورت مؤسسه ای خیریه عمل می كند و به افراد كم توان مالی خدمات رایگان ارائه می دهد. كتابخانۀ دارالشفاء فاطمه زهرا(س) در بهمن ماه 1380 در بخشی از ساختمان دارالشفاء واقع در محلۀ چهاردرخت بيرجند تأسیس شد و تا سال 1384 كه به علت نقل مكان دارالشفاء تعطيل شد، به كار خود ادامه داد. این كتابخانه به مدت یك سال تعطیل بود و كتاب های آن به كتابخانۀ جديد روستای حاجی آباد منتقل شد. دربهار ١٣٨٦ كتابخانۀ دارالشفاء فاطمه زهرا(س) در محل جديد كار خود رااز سرگرفت. ولی درسال 1390 به علت تغییر مکان مجدداً تعطیل و در سال 91 دوباره بازگشایی شد. در حال حاضر این کتابخانه دارای  536 عضو و حدود 3500 جلد كتاب است. كتابدار این كتابخانه در ابتدا خانم نجمه سفری مقدم بود، از تیرماه 1387 خانم مرضیه محمدپور کتابدار سابق کتابخانۀ روستای دهک این مسئولیت را به عهده گرفت. پس از او در سال 1388خانم زهره مولیدی کتابدار این کتابخانه شد و اکنون خانم مژگان اصغری این مسئولیت را به عهده دارد. 

 اعضای این كتابخانه را دانش آموزان مدارس منطقه و كاركنان دارالشفاء تشكیل می دهند. از فعالیت های خاص آن استفاده از هنرمندان محلی برای آموزش هنرهای معرق، خطاطی، نقاشی- خط و تشكیل كلاس های تابستانی درتمام سال های فعالیتش بوده است. اخیراً خانم فرناز بهزادی، استاد نمایش عروسکی، کارگاه ساخت عروسک های نمایشی از مواد دورریز را در این کتابخانه اجرا کرد.
3-    کتابخانۀ روستای اورامان تخت
اورامان تخت یكی از بخش های شهرستان سروآباد از توابع سنندج دراستان كردستان است كه مانند اكثر مناطق این استان كوهستانی است. ا‍ین بخش دارای چهارده روستا و ٢٠٨٤ نفرجمعیت است و 9 مدرسه در تمام مقاطع تحصیلی دارد. جمعیت دانش آموزی آن ١٢٥١ نفر است، كتابخانۀ روستای اورامان تخت در شهريور ١٣٨٢ شروع به كار كرد و درحال حاضر 4388  جلد كتاب، حدود هفتاد نوارو سی دی آموزشی و سرگرم كننده و 528 نفر عضو دارد.
اولین كتابدار این كتابخانه خانم اکرمی بود. وی بعد از مدتی در سازمان نهضت سوادآموزی استخدام شد و پس از او خانم شمامه ویسی مرادی کتابدار این کتابخانه شد. از فعالیت های خاص این کتابخانه می توان سفالگری، ساختن عروسك های نمایشی و جمع آوری و تفكیك زباله ها و آموزش حفاظت محیط زیست به كمك گروه های دانش آموزی و تشكیل كلاس های سوادآموزی را نام برد.

4-    کتابخانۀ روستای خور
روستای خور از توابع بخش خوسف در صد كیلومتری شهرستان بیرجند دراستان خراسان جنوبی است. این روستا با سه روستای همجوارخود مجموعاً چهارروستای پرجمعیت را تشكیل می دهد . جمعیت دانش آموزان آن حدود 600 نفر است كه درمقاطع دبستان تا دبیرستان تحصیل می كنند.

كتابخانۀ روستای خور در مرداد ١٣٨٢ تأسیس شد،‌ این كتابخانه اكنون حدود  3100جلد كتاب، تعدادی نوارویدیویی و سی دی آموزشی و سرگرم كننده،355 عضودارد. اولین کتابدار این کتابخانه خانم خلیلی بود. پس از او خانم سمانه تقوی تا سال 1386 در این کتابخانه فعال بود و بعد از او خانم پروانه نخعی عهده دار این مسئولیت شد.
از فعالیت های خاص این كتابخانه می توان از تشكیل كلاس های خوشنویسی و معرق به مربیگری معلمان داوطلب آموزش و پرورش و درختكاریِ جلو محوطۀ كتابخانه نام برد.

5-    کتابخانۀ روستای گلین
روستای گلین درشصت كیلومتری جنوب شهرستان سنندج واقع شده است و جمعیتی بالغ بر١٨٠٠ نفر دارد که  حدود ١٥٠٠نفر آن ها با سواد هستند. این روستا با جمعیت دانش آموزی حدود ٦٧٠ نفر و دارا بودن مدرسه درتمام مقاطع تحصیلی، برای چهارروستای مجاور به اسامی وصی علیا وسفلی ، خانقاه و دره كوله با جمعیت حدود ١٤٠٠ نفر، امكانات تحصیلی فراهم می آورد.

كتابخانۀ این روستا درآبان ١٣٨٢راه اندازی شد ودر حال حاضر 3943 جلد كتاب و تعدادی فیلم و نوار آموزشی و سرگرم کننده و 442 نفر عضو دارد. این کتابخانه 59 حلقه نوار ویدئو و 46 دی وی دی و 28 حلقه نوار صوتی دارد. كتابدار این كتابخانه خانم فاطمه سجادی ازبدو تأسی‍س كتابخانه تا مهر ماه ١٣٨٦ عهده دار این مسئولیت بود و پس از ایشان خانم صنوبر باباخانی كار خود را در این سمت آغاز كرده است. پس از دو سال فعالیت ایشان نیز به دلیل قبولی در دانشگاه و نقل مکان به سنندج جای خود را به خانم مهوش فروردین و کژال باقری داد. در سال 1390 به دلیل قبول شدن این دو نفر در دانشگاه و رفتن به سنندج خانم بهمنی عهده دار این مسئولیت شد.  از فعالیت های خاص این كتابخانه آموزش اعضای بی سواد و كم سواد به كمك نهضت سوادآموزی سنندج، جمع آوری و تفكیك زباله ها و آموزش حفاظت مح‍یط زیست به كمك گروه های دانش آموزی و تشكیل انجمن شعر و ادب بوده است.

6-    کتابخانۀ روستای دهک
روستای دهك، مركز دهستان عربخانه از توابع شهرستان نهبندان است كه مرز بين استان خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان است. این روستا ١٥٠٠ نفر جمعیت دارد كه حدود ٨٥٠ نفر آنان باسوادند. روستای دهك دارای مدارسی درتمام مقاطع تحصیلی و دوخوابگاه دانش آموزی پسرانه و دخترانه است كه دانش آموزان ٢٥ روستای اقماری از آن ها بهره مند می شوند. جمعیت دانش آموزی این روستا ٥١٨نفر است.

 كتابخانۀ روستای دهك در اسفند ١٣٨٢راه اندازی شد ودر حال حاضر حدود 3400 جلد كتاب، تعدادی نوارویدیویی و سی دی آموزشی و سرگرم كننده و 720 نفر عضو دارد. خانم معصومه محمدپور از بدو تأسیس كتابخانه تا شهریور ١٣٨٦ كتابدار این كتابخانه بود و بعد از او خواهرش مرضیه محمدپور كه درتمام مدت با او همكاری می كرد این كتابخانه را اداره  کرد و بعد از رفتن او به کتابخانۀ دارالشفا، خواهر دیگرش ملیحه محمدپور عهده دار این مسئولیت شد.‌ وی در سال 1389 در چهارمین دوره ی آموزش کتابداران شرکت کرد و پس از آن مسئولیت کتابخانه را به عهده گرفت و در سال 1390 پس از ازدواج، این مسئولیت را به خانم زینب مقری سپرد. این کتابخانه در سال 1391 به محلی جدیدتغییر مکان یافت.ایاز فعالیت های خاص این كتابخانه تشكیل كارگاه های محیط زیست، درختكاری و ایجاد فضای سبز در محوطه جلو كتابخانه، تشكیل گروه های شاهنامه خوانی و برگزاری جلسات مداوم مطالعۀ ادبیات کهن، کتاب های دینی، بهداشتی و زیست محیطی است.

7-    کتابخانۀ روستای بفروئیه
روستای بفروئیه در ده كیلومتری شهرستان میبد از توابع یزد واقع شده است و در تمام مقاطع تحصیلی مدرسه دارد. جمع‍یت كل روستا ١٢٧٠٠ نفر و جمعیت دانش آموزی آن حدود ٤٦٥ نفراست. كتابخانۀ این روستا در اردیبهشت ١٣٨٣ راه اندازی شد ودرحال حاضر حدود 4500جلد كتاب و تعدادی نوار ویدیویی و سی دی آموزشی و سرگرم كننده و 870 نفر عضو دارد. این كتابخانه به علت نزدی‍كی به شهرستان میبد كه دارای دانشگاه است، از میان دانشجویان نیز اعضایی دارد و نیز به سه شهرك همجوار خدمات كتابخانه ای ارائه می كند.

کتابدار این کتابخانه ابتدا خانم خلیلی بود که پس ازاو خانم عصمت برزگر این مسئولیت را به عهده گرفت. از فعالیت های خاص این كتابخانه،‌ تشكیل گروه شاهنامه خوانی، برگزاری اردوهای آموزشی،  برگزاری كلاس های زبان انگلیسی و خياطی برای دانش آموزان راهنمایی، دبيرستان و بزرگسالان است.

8- کتابخانة روستای فهرج ( کرمان )

پس اززلزلۀ بم در دی ماه ١٣٨١ كانون توسعه فرهنگی كودكان، سه كتابخانۀ چادری در مناطق زلزله زده تأسیس كرد و پس از یک سال، تجهیزات آن ها رابرای تأسیس یك كتابخانۀ روستایی به روستای فهرج در شصت كیلومتری شهرستان بم انتقال داد.

جمعیت اين روستا 9700 نفر است و مدارسی درتمام مقاطع تحصیلی، مدرسۀ كارودانش و یك مؤسسه آموزش عالی دارد و جمعیت دانش آموزی آن ٥٣٠٣ نفر است كه شامل دانش آموزانی از بیست و شش روستای اطراف است. در تقسمات کشوری روستای فهرج از سال 1389 به بخش تبدیل شده است. اولین کتابدار این کتابخانه خانم نارویی بود و پس از اینکه ایشان در آموزش و پرورش استخدام شد خانم رکن آبادی عهده دار مسئولیت شد و پس از استخدام ایشان در نهضت سوادآموزی، خانم زهرا رکن آبادی کار خواهرش را به عهده گرفت. كتابخانۀ فهرج درحال حاضر668 نفر عضو، حدود 3200 جلد كتاب و تعدادی نوار ویدیویی و سی دی آموزشی و سرگرم كننده دارد. ازجمله فعاليت های خاص كتابداراین كتابخانه، تشكیل گروهی برای تهیۀ هفته نامۀ كتابخانه،‌ درختكاری و ساختن فضای سبز كتابخانه، جمع آوری گویش های محلی، تشكیل گروهی برای تحق‍یق دربارۀ گياهان و جانوران بومی است.

9-    کتابخانۀ روستای گنجه

روستای گنجه در ۹ کیلومتری شهرستان رودبار در استان گیلان واقع شده است . جمعیت روستا 2000 نفر است که 450 نفر از آن ها دانش آموزند و در سه مقطع دبستان، راهنمایی و دبیرستان تحصیل می کنند. در این روستا تمام مقاطع تحصیلی برای دختران و دبستان ،راهنمایی و اول دبیرستان برای پسران وجود دارد. کتابخانهٔ این روستا از سال 1384 شروع به کار کرده است و هم اکنون بیش از 3700 جلد کتاب و  حدود 100 حلقه سی دی و تعدادی نوار و سی دی آموزشی و سرگرمی و  167 نفر عضو دارد .   کتابدار این کتابخانه در ابتدای تأسیس آقای علی جهاندار، آموزگار این روستا بود پس از ایشان آقای رضا فلاح مسئولیت این کار را به عهده گرفت و مدت یک سال این وظیفه را انجام داد. پس از رفتن ایشان خانم مریم ملادوستی  کتابدار این کتابخانه شد. بعد از مدتی ایشان نیز از کتابخانه رفت و از سال 1389 دو جوان دانش آموز آقایان مجتبی پورقربانی و فرزام طالبی عهده دار این کار شدند. این دو کتابدار در چهارمین دوره آموزش کتابداران شرکت کردند و کارشناسان کانون توسعه فرهنگی کودکان هم در سفرهایی آن ها را آموزش دادند. در حال حاضر کتابدار این کتابخانه خانم پورقربانی است.
                                           

10-کتابخانۀ روستای حاجی آباد
روستای حاجی آباد در شش كيلومتری بيرجند، مركز استان خراسان جنوبی قرار دارد. جمعیت آن حدود 2000 نفر است كه 350 نفر آن دانش آموزند و در مقاطع آمادگی تا راهنمایی مشغول تحص‍یل اند. این كتابخانه در سال ١٣٨٥ تأسیس شد ودرحال حاضر 429 عضو و 1792 جلد كتاب و تعدادی نوار ویدیویی و سی دی آموزشی و سرگرم كننده دارد. كتابدار این كتابخانه ابتدا خانم عصمت رکن آبادی بود و پس از او خانم زهرا حاجی آبادی بود. پس از او حکیمه امیرابادی عهده دار این مسئولیت شد.  از فعالیت های خاص او تشكیل كارگاه قصه نویسی، برگزاری اردوی تابستانی با همكاری كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان بیرجند وآموزش و تمرین شطرنج برای كودكان دبستانی است. این کتابخانه در حال حاضر تعطیل شده است و قرار است به روستای دستگرد نقل مکان یابد.

11-کتابخانۀ روستای کلنگانه
روستای كلنگانه  درفاصلۀ ٢٠ كیلومتری شهرستان دورود در استان لرستان قراردارد. در این روستا كه از مناطق صد درصد آس‍یب دیدۀ زلزلۀ فرورد‍ین ١٣٨٥ لرستان است، ١٤٢ خانوار زندگی می كنند. جمعیت آن ٦٥٠ نفر است كه ٥٥٤ نفر آنان باسوادند. معیشت اصلی مردم آن كشاورزی و دامداری است. این روستا فقط دارای یك دبستان برای دختران و پسران است و دانش آموزان مقاطع بالاتر از مدارس روستای چالان چولان استفاده می كنند. 

کتابخانه ی این روستا در شهریور1386 آغاز به کار کرده است. این کتابخانه 2980 جلد کتاب و 373 نفر عضو و تعدادی سی دی و نوار صوتی و فیلم دارد. خانم اکرم قائد رحمتی پس از طی دوره ی آموزشی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دورود و شرکت در سومین دوره ی آموزش جمعی کتابداران کتابخانه های روستایی در سمت کتابدار مشغول به انجام وظیفه شد. او کارگاه های مختلفی از جمله : نقاشی و کاردستی، آموزش قرآن، مشاوره با مادران، کتابخوانی، شاهنامه خوانی و نمایش برای اعضا اجرا کرده است.

12-کتابخانۀ روستای آفریز

روستای آفریزدر پنجاه  كیلومتری شهرستان قائن در استان خراسان جنوبی است. این روستا بیش از 6000 نفرجمعیت دارد و با برخورداری از مدارسی در مقاطع تحصیلی از آمادگی تا پیش دانشگاهی ، دانشگاه پيام نور وخوابگاه های پسرانه ودخترانه پذيرای دانش آموزانی  از بیست روستای اطراف است.

كتابخانۀ این روستا در شهریور ١٣٨٦ با حدود 1000 جلد كتاب آغاز به كار كرد و خانم زهرا زحمتی  پس از طی دورۀ آموزش كتابداری  در كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان بيرجند و شركت در سومین دورۀ آموزش جمعی كتابداران كتابخانه های روستایی در سمت كتابدار مشغول به انجام وظیفه شد. او در کتابخانه فعالیت هایی از جمله: قصه گویی، کتابخوانی، آموزش کامپیوتر را اجرا می کند. این کتابخانه در حال حاضر 386 عضو و 3000 جلد کتاب و تعدادی نوار و سی دی آموزشی و سرگرمی دارد.

13-کتابخانۀ روستای آبادان
روستای آبادان در پانزده کیلومتری شهرستان ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان است. این روستا بیش از 2000 نفر جمعیت دارد. دارای دو مدرسۀ ابتدایی و دو مدرسۀ راهنمایی ، یک دبیرستان دخترانه و یک دبیرستان پسرانه است. دانش آموزان این روستا حدود 700 نفرهستند از هفت روستای اقماری به این روستا می آیند. اکثر مردم این روستا کشاروز هستند. شغل زنان بیشتر سوزن دوزی و کار در گلخانه است. این روستا دهیاری ، شورای اسلامی و خانۀ بهداشت دارد.

کتابخانۀ روستای آبادان در خرداد 1387 راه اندازی شد. این کتابخانه در شروع 1500 جلد کتاب و 60 نفر عضو داشت. کتابخانه ی آبادان هم اکنون 3282جلد کتاب و 412نفر عضو و تعدادی سی دی فیلم های روز و آموزشی دارد. نخستین کتابدار این کتابخانه آقای عزیز برهانی بود پس از او خواهرانش خانم مهبیز برهانی و خانم مهری برهانی عهده دار این مسئولیت شدند. در حال حاضر خانم ملیحه دل پیشه کتابدار این کتابخانه است. در این کتابخانه فعالیت های زیر انجام می شود: قصه گویی، نمایش خلاق ، محیط زیست، بهداشت وگلسازی.

14- کتابخانۀ روستای باباریز
روستای باباریز از توابع شهرستان سنندج در استان کردستان  است. فاصله ی این روستا از شهر سنندج 10 کیلومتر است. باباریز حدود 350 خانوار جمعیت دارد. کار اصلی مردم کشاورزی است.
 
در این روستا یک مدرسه ی ابتدایی، دو مدرسه ی راهنمایی و یک دبیرستان وجود دارد. مدارس راهنمایی و دبیرستان دخترانه به صورت شبانه روزی است. دانش آموزان از روستای اطراف که حدوداً بیست روستا هستند به این مدرسه ها می آیند.

 کتابخانه ی این روستا از تابستان سال 1388 آغاز به کار کرد. این کتابخانه هم اکنون حدود 3000 جلد کتاب و 410 نفر عضو و  تعدادی فیلم و سی دی دارد.
 
کتابداران این کتابخانه در حال حاضر بهاره حاج میرزایی، شیوا و ژاله حاج میرزایی هستند. این سه کتابدار علاوه بر شرکت در چهارمین و پنجمین دوره ی آموزشی کتابداران روستایی، در کارگاه هایی که کارشناسان کانون توسعه فرهنگی کودکان در محل کتابخانه برگزار کردند، نیز شرکت کرده اند.

15- کتابخانۀ روستای اجبارکلا
روستای اجبارکلا از توابع شهرستان آمل در استان مازندران است. در این روستا حدود 900 خانوار زندگی می کنند. در این روستا سه مهدکودک روستایی، دو پیش دبستان، دو دبستان، دو مدرسه ی راهنمایی و یک دبیرستان وجود دارد. در این روستا با همکاری دهیاری کتابخانه در تیرماه 1390 گشایش یافت. این کتابخانه با حدود 1200 جلد کتاب کار خود را آغاز کرد و در حال حاضر حدود 4000جلد کتاب و 420 عضو دارد.

کتابدار این کتابخانه خانم مریم اسمعیلی است. ایشان به همراه چند نفر دیگر از خانم های جوان روستا در کارگاه دو روزه ای که کارشناسان کانون توسعه در محل برگزار کردند  و دوره پنجم آموزش کتابداران روستایی کانون توسعه فرهنگی کودکان شرکت کرده است.

در نقشه زیر جای كتابخانه های کانون توسعه فرهنگی کودکان با نقطه قرمز مشخص شده است